Termin OBJAW PATOGNOMONICZNY (znamienny) (Pathognomonic sign or symptom) oznacza objaw chorobowy, który występuje tylko w jednej chorobie. Jego znalezienie jest równoznaczne z rozpoznaniem danej jednostki chorobowej u pacjenta. Różnica w terminologii anglojęzycznej wynika z tego, że lekarze używają oddzielnie dwóch określeń dla naszej nazwy OBJAW.  W polskiej medycynie stosuje się to pojecie w odniesieniu do skarg zgłaszanych przez pacjenta (subiektywne) (sign) oraz do stwierdzanych (przez lekarza) odchyleń w badaniu przedmiotowym (obiektywne) (Symptom)

Dla lekarza byłoby najłatwiej, gdyby dla każdej jednostki istniał tylko jeden objaw znamienny. Problem polega na tym, że

a) po pierwsze pacjent może opisywać objawy, które lekarz zinterpretuje inaczej, niż jest w rzeczywistości,

b) po drugie, dwóch lekarzy oglądając te samą zmianę w badaniu przedmiotowym może to inaczej opisać (np. jeden opisze rumień, drugi rumień obrączkowy)

c) niestety objawy, które uważano za patognomoniczne mogą pojawiać się w innych chorobach (np objaw Argylla Robertsona). (kiedyś uważano, że tylkokiła trzeciorzędowa (wiąd rdzenia) – obecnie znaczenie praktycznie tylko historyczne, inne stwardnienie rozsiane,guzy szyszynki,encefalopatia cukrzycowa, syringobulbium; polineuropatia błonicza; alkoholizm.  Dodatni objaw Argylla Robertsona świadczy o uszkodzeniu dośrodkowej drogi odruchowej (zwykle okolicy okołowodociągowej śródmózgowia) przed osiągnięciem jądra nerwu III.

Pupil testing and responses Argyll Robertson Pupil

Argyll-Robertson Pupil – key points in 60 seconds – jak mnemotechnicznie zapamiętać ten objaw

odruch na światło Light reflex

 

d) Brak objawu znamiennego nie wyklucza możliwości choroby

Niektórzy rozpoznanie na pierwszy rzut oka nazywają “diagnozą uliczną” (“strassen diagnose“) – tu mogą być przydatne objawy znamienne. (Lepiej sprawdza się u lekarzy z dużym doświadczeniem w sytuacjach nagłych, niż u młodych lekarzy, którzy jeszcze wiele nie widzieli).

W diagnostyce trudnych przypadków, mimo wszystko warto uwzględniać objawy znamienne. Patrząc na lekarza, który stawia rozpoznanie na podstawie objawów patognomonicznych, pacjent może odnieść wrażenie, że ten doktor to ma wiedzę. Nie potrzebuje badań i komputerów. Popatrzy na człowieka i od razu wie jaka choroba  “dopadła” pacjenta.  Pacjent najchętniej chciałby trafić do takiego lekarza – popatrzy na człowieka, lub jak irydolog “w oczy” i już możemy się wyleczyć, bo wiemy na co. Czasami mam takie wrażenie, że tego oczekują ode mnie pacjenci, którzy trafiają do mnie z tzw. trudnymi przypadkami diagnostycznymi.Na tej stronie będę umieszczał ciekawe objawy patognomoniczne lub linki do informacji na ten temat

W diagnostyce chorób rzadkich, gdzie albo badania genetyczne są bardzo drogie, lub chorobę rozpoznaje się tylko po obrazie klinicznych objawy znamienne mają duże znaczenie Oznaki i objawy kliniczne – Orphanet

 

wytrzeszcz gałek ocznych – w nadczynności tarczycy

okrągła twarz (jak księżyc w pełni )- choroba Cushinga

plamki Koplika – odra (Dr n. med. Małgorzata Bednarek Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii UM w Łodzi) małe białe plamki na czerwonym tle na wysokości zębów trzonowych i przedtrzonowych, koło ujścia ślinianki przyusznej

ubytek słuchu na wysokich tonach (+ gorączka) w brucelozie

niebieskie guzki w skórze we wszystkich okolicach ciała -przerzuty  neuroblastoma

pseudosulcus vocalis, czyli obrzęk podgłośniowy – Choroba refluksowa przełyku

ubytek w polu widzenia “zasłona”  znika rano, po czym pojawia się później w ciągu dnia. Zazwyczaj taki ubytek powstaje w skrajnych obszarach widzenia i jest tak zwanym objawem patognomonicznym, czyli świadczy o odklejeniu siatkówki oka. 

opisali pierścień barwnikowy w rogówce Fleischera Keisera– patognomoniczny objaw choroby Wilsona

żółto-brązowe plamy pod płytką paznokciową tzw. plamy olejowe – łuszczyca

Tabele z objawami patonomonicznymi:

PATHOGNOMONIC SIGNS

https://www.scribd.com/document/186626151/Pathognomonic-Signs-of-Diseases

https://apk4ever.club/page/com.andromo.dev677250.app825166

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.andromo.dev677250.app825166&hl=en_US

1. POChP (Przewlekła obturacyjna choroba płuc) COPD – Barrel-Chested (beczkowata klatka piersiowa )
2. Pneumonia – Greenish Rusty Sputum
3. Niedokrwistość złośliwa ( Pernicious Anemia) – Beefy Red Tongue (Schilling’s Test)
4. Kawasaki Dieases – Strawberry Tongue (truskawkowy język)
5. Typhoid – Rose Spot
6. Tetany – Chvostek Sign (Muscle Twitching Face)
– Trosseau’s Sign (Jerky Mov’ts)
7. Pancreatitis – Cullen Sign (Bluish discoloration  periumbilical area)
8. Appendicitis – McBurney’s Point (rebound tenderness)
– Rovsing Sign (RLQ pain w/ palpation inLLQ)
– Psoas Sign(pain on lying down putting pressure on MB pt)
9. Thrombophlebitis – Homan’s Sign
10. Hepatitis – Icteric Sclera (yellowish discoloration of sclera)
11. Meningitis – Burdzinski Sign (Pain on nape)
– Karnig Sign (pain on leg/ knee area)
12. Pyloric Stenosis – Olive-Shaped Mass
13. Hyperthyroidism – Exopthalmus
14. Addison’s Disease. – Bronze-like skin
15. Cushing Syndrome- Boffalo Hump (bawoli kark)
16. Cholera – Rice Watery Stool
17. SLE – Butterfly Rashes (rumień w kształcie motyla na nosie i policzkach)
18. Trą (Leprosy) – lwia twarz Leoning Face (contracted face)
19. Bulimia Nervosa – Chipmunk Face
20. marskośc wątroby (Liver Cirrhosis) – Spider Angioma (pajączki wątrobowe)
21. Asthma – Wheezing Inspiration
22. Hyperpituitarism – CAROTENEMIA (Discoloration of skin)
– XANTHAMIA
23. Down Syndrome- Single Crease on Palm (bruzda poprzeczna dłoni)
24.TOF – Ventricular Septal Defect , Pulmonary Stenosis
Overriding of Aorta , Right Ventricular Hypertrophy
25.zaćma – Cataract – Blurry Vision / Hizzy Vision
26.jaskra – Glucoma – Tunnel-like Vision widzenie lunetowate
27. PTB – Low grade fever in a ternoon
28. Cholecystitis- Murphy’s Sign (pain RUQ)
29. Myasthemia Gravis (MG) – Ptosis (inability to open upper eyelids) opadanie powieki górnej
30. Dengue – Petechiae
31. Parkinson’s Diease. – Pill Rolling Tremors (rolowanie pigułek – liczenie pieniędzy)
32. Odra (Measles) -plamki Koplika( Koplick’s Spot)

https://www.scribd.com/document/49773406/Pathognomonic-Signs-of-Diseases

https://play.google.com/store/apps/details?id=com.andromo.dev706301.app825005&hl=uz

 

 

Przydatne podręczniki ze zdjęciami objawów przedmiotowych:

F.W. Tischendorf – Od objawu do rozpoznania – Medycyna Praktyczna 1999

M. Zatouroff – Objawy fizykalne Rozpoznanie w kolorze PZWL1977

Ciekawy artykuł na temat “przediagnozowania w medycynie”. Zwraca uwagę na różne typy stawiania diagnozy. Objawom patognomonicznym raczej bliżej do Strassen diagnose z metodą dedukcji Kartezjusza.

Kiedy usilne dążenie do rozpoznania bardziej szkodzi niż pomaga prof. dr hab. n. med. Jacek J. Pietrzyk Klinika Chorób Dzieci Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie – Medycyna Praktyczna 17.08.2015