Zapraszam do obejrzenia filmu (to była kiedyś moja wizja nefrologii)
Kardiomiopatia przerostowa – podłoże genetyczne
Polecam dobrze opracowane genetyczne przyczyny kardiomiopatii przerostowej – w tym
inne choroby serca
- mutacje genów białek sarkomeru (40-60%) (MYL3, TPM1, TNNI3, TNNT2, MYH7, MYBPC3)
- nieznane (25-30%)
- Pozostałe (5-10%)
- choroby metaboliczne: a) zaburzenia spichrzania glikogenu- choroba Pompego, choroba Danona) b) mutacje genu kinazy AMP (PRKAG2) c) zaburzenia metabolizmu karnityny, d) lizosomalne choroby spichrzeniowe (choroba Andersona i Fabry’ego)
- choroby nerwowo-mięśniowe (ataksja Friedreicha, FHLI)
- choroby mitochondrialne (MELAS, MERFF)
- zespoły wad wrodzonych (Zespół Noonan, LEOPARD, Castello, CFC)
- i inne (skrobiawica, indukowane lekami – takrolimus, steroidy)
Wytyczne ESC dotyczące rozpoznawania i postępowania w kardiomiopatii przerostowej w 2014 roku
Genetycznie uwarunkowane choroby metaboliczne
Opisano ponad 20000 chorób jednogenowych. Tylko w kilku stosuje się skuteczne metody leczenia (dieta eliminacyjna, suplementacja, transplantacje narządów, neurostymulacja, inhibitory syntezy substratu – hamujące enzymy, blokowanie receptora dla substratów, aktywacje zmutowanych enzymów, dostarczanie enzymu endogennego, enzymatyczne leczenie substytucyjne –w chorobach lizosomalnych- np. rekombinowane enzymy, terapia genowa – naprawa genu, zwiększenie ekspresji genu, omijanie kodonu „stop”). Nie ma na razie skutecznych metod leczenia aberracji chromosomalnych. Jednak warto ustalić rozpoznanie, nawet jeśli w chwili obecnej nie mamy skutecznej terapii. Może za kilka lat będą skuteczne leki. Dla pacjenta czasem brak rozpoznania jest gorszy niż wiedze, że jeszcze nie znaleziono leku.
Spośród genetycznych chorób wieloczynnikowych skuteczne jest leczenie chirurgiczne wad wrodzonych (także prenatalne), farmakoterapia cukrzycy, padaczki, wrzodów trawiennych), komórki macierzyste.
Jak widać nawet postawienia rozpoznania rzadkiej choroby uwarunkowanej genetycznie nie prowadzi do włączenia skutecznego leczenia. Jeśli jest terapia, to jej koszty są olbrzymie (np. leczenie hemofilii kosztuje rocznie około 14 tys. dolarów *4= 56 000 zł, a mukowiscydozy 7200 dolarów USA = ok 30 tys. zł). Stąd małe zainteresowanie firm farmaceutycznych (duża, zaporowa cena, mały rynek na produkty= mały zysk).
W tym wpisie skupię się na diagnostyce genetycznie uwarunkowanych wad metabolizmu. (opis na stronie World Web)
W oparciu o: Jerzy Bal – Biologia molekularna w medycynie. Elementy genetyki klinicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN – 2011 (wydanie III)
Str. 319 tab. XI-2(modyfikacja własna)
Podział chorób metabolicznych według kryterium klinicznego
| Grupa nr | Kryteria kliniczne | Podgrupa | choroba | Badania diagnostyczne |
| 1 | „Choroby, w których zaburzona jest synteza lub katabolizm złożonych, wielkocząsteczkowych związków (glikoprotein, sfingolipidów, glikozaminoglikanów itp.)
Objawy tutaj są stałe, postępujące, niezależne od czynników zewnętrznych, jak np. dieta czy stres. |
Choroby lizosomalne | Metabolizm cukrów
Mukopolisacharydoza (mukopolisacharydy i gangliozydy) – (postacie Hule, Huntera i Sanfilippo Metabolizm lipidów Sfingolipidozy choroba Niemanna-Picka choroba Gauchera choroba Fabry’ego (glikosfingolipidy) Metabolizm glikogenu choroba Pompego |
aktywność enzymatyczna w suchej kropli krwi met. Cholmesa
Tandemowa spektrometria mas (w opracowaniu) badania mikroskopowe (obecność złogów w lizosomach i cytoplazmie Markery niespecyficzne Sapozyna C LAMP2 aktywność chitotrichozydazy |
| Choroby peroksysomalne | diagnostyki chorób peroksysomalnych (zaburzeń biogenezy peroksysomu, adrenoleukodystrofii sprzężonej z chromosomem X, choroby Refsuma (VLCFA=długołańcuchowych kwasy tłuszczowe, kwas fitanowy),(CZD) | |||
| Defekty przekaźnictwa międzykomórkowego | a1-antytrypsyna | |||
| Zaburzenia glikozylacji białek | Tzw. CDG (zespół zaburzeń glikozylacji) | CZD | ||
| 2 | Błędy metabolizmu prowadzące do ostrego lub przewlekłego zatrucia niezmetabolizowanym substratem lub produktem przemiany ubocznej
Charakterystyczne dla tych chorób są okresy bezobjawowe i okresy zatrucia ujawniające się w czasie wzmożonego katabolizmu np. w przebiegu infekcji czy stresu. Objawiają się ostro, zwykle w postaci wymiotów, śpiączki, gwałtownego uszkodzenia wątroby, zaburzeń neurologicznych. Objawom towarzyszy zwykle: kwasica, hipoglikemia, ketoza, hiperamonemia |
aminoacydopatie | fenyloketonuria | |
| Choroba syropu klonowego tj. leucynoza | ||||
| tyrozynemia | ||||
| Homocystynuria | ||||
| Kwasice organiczne (większość) | Kwasica metylomalonowa | Gazometria (RKZ) | ||
| Kwasica propionowa | chromatografii gazowej i spektrometrii mas
profil kwasów organicznych w moczu metodą GC-MS (CZD) |
|||
| Kwasica izowalerianowa | ||||
| Wrodzone zaburzenia cyklu mocznikowego | Amoniak, mocznik | |||
| Nietolerancja cukrów | ||||
| 3 | Choroby, które są skutkiem niedoborów wytwarzania lub spożytkowania energii | glikogenozy | ||
| Zaburzenia glukoneogenezy | ||||
| Wrodzone kwasice mleczanowe | Deficyt karboksylazy pirogronianu | |||
| Deficyt dehydrogenazy pirogronianu | ||||
| Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych | Zaburzenia beta-oksydacji kwasów tłuszczowych | sucha kropla krwi- analiza acylokarnityn tandemową spektrometrią mas zaburzeń beta-oksydacji niedoborów aktywności enzymów β-oksydacji, tj. VLCAD, TFP oraz LCHAD, MCAD, MCKAT, M/SCHAD, SCAD, a także niedoborów aktywności enzymów cyklu karnitynowego: CPT I, CT i CPT II. (CZD) | ||
| Zaburzenia funkcji enzymów mitochon-drialnego łańcucha oddechowego | diagnostyki zaburzeń funkcjonowania łańcucha oddechowego CZD(diagnostyka chorób mitochondrialnych), |
DIAGNOSTYKA
- Na podstawie wywiadu, badania przedmiotowego, rodzinnego uwzględnić możliwość choroby uwarunkowanej genetycznie.
2. Potwierdzić zmiany w materiale genetycznym – genomie. Wykonać badania molekularne: cytogenetyczne -Kariotyp, FISH. Drugi kierunek – to potwierdzenie i ustalenie rodzaju zaburzeń metabolicznych w organizmie.
3. „Podstawą rozpoznania choroby metabolicznej są badania laboratoryjne – najczęściej stwierdzenie nadmiaru gromadzonego substratu, osłabienie aktywności enzymatycznej lub identyfikacja mutacji. Dodatkowe znaczenie mają badania mikroskopowe (np. obecność złogów w lizosomach czy cytoplazmie) oraz oznaczenie markerów pośrednich (np. wzrost aktywności chitotrichozydazy w surowicy w surowicy w przypadku niektórych chorób lizosomalnych).
Przydatne są rodzinne lub populacyjne badania przesiewowe.
Spektrometria mas. Obecnie można powiedzieć, że dzięki chromatografii gazowej i spektrometrii mas istnieje możliwość wykrywania kwasic organicznych, analiza acylokarnityn tandemową spektrometrią mas pozwala na identyfikację zaburzeń b-oksydacji”.(CZD) … “Tandemowa spektrometria mas coraz szerzej jest stosowana w przesiewowych badaniach noworodków (przesiew populacyjny). Dalsze doskonalenie tych metod pozwoli nawet na określenie sekwencji aminokwasów w badanych białkach i ustalenie rodzaju mutacji. Może w przyszłości zastąpić badania molekularne.
Do wykrywania chorób lizosomalnych coraz częściej stosowana jest przesiewowa metoda opracowana prze Chomelsa. Polega na zaadaptowaniu klasycznych metod oznaczania aktywności enzymatycznej do badania suchej kropli krwi. Ma ona szczególne znaczenie ze względu na możliwość stosowania w chorobach lizosomalnych enzymatycznego leczenia substytucyjnego . Można tą metodą wykrywać mukopolisacharydozę typu I, chorobę Pompego, Fabry’ego, Gauschera, Tay-Sachsa, Sandhofa, Niemanna-Picka. Dla chorób lizosomalnych opracowuje się również metodę przesiewu opartą na tandemowej spektrometrii mas, jako metodę jednoczesnego badania wielu chorób tej grupy.
Do badań przesiewowych bywa wykorzystywane zjawisko występowania w surowicy chorych nieswoistych markerów – sapozyny C (aktywność degradacji sfingolipidów) oraz LAMP2 (białko błony lizosomalnej)”.
Jerzy Bal – Biologia molekularna w medycynie. Elementy genetyki klinicznej. Wydawnictwo Naukowe PWN – 2011 (wydanie III) str. 320.
4. Lipidozy
Około 30 jednostek chorobowych. Należą do schorzeń lizosomalnych.
Rozwijają się wskutek wadliwej przemiany lipidów zawierających sfingozynę, główny składnik mieliny ochraniającej włókna nerwowe. Lipidozy są rezultatem gromadzenia się określonych lipidów w obrębie istoty białek ośrodkowego układu nerwowego. Do chorób z grupy lipidoz należą m.in. choroba Niemanna-Picka i choroba Gauchera). Przebiegają z z powiększeniem wątroby i śledziony, ale nie zawsze z objawami neurologicznymi (utrata funkcji poznawczych, zdolności psychomotorycznych).
Instytut Psychiatrii i Neurologii Zakład Genetyki Warszawa Kierownik: dr hab. n. med. Małgorzata Bednarska-Makaruk
tel. 45 82 610, centrala 45 82 800, fax 858 91 69
“Diagnostyka molekularna (analiza DNA) chorób układu nerwowego, chorób nerwowo-mięśniowych i innych (badania przedkliniczne, badanie nosicielstwa).
Nazwy chorób:
- Choroba (pląsawica) Huntingtona (głównie w IPN).
- Dystrofia mięśniowa Duchenne’a/Beckera (badania prenatalne tylko w IPN).
- Rdzeniowy zanik mięśni (choroba Werdniga-Hoffmanna, choroba Kugelberga-Welander) (tylko w 2 ośrodkach krajowych, w tym w IPN).
- Rdzeniowo-opuszkowy zanik mięśni (choroba Kennedy’ego).
- Bezład rdzeniowo-móżdżkowy (spinocerebellar ataxia) zwany dawniej zanikiem oliwkowo-mostowo-móżdżkowym.
– odmiany genetyczne: SCA1, SCA2, SCA3, SCA6, SCA8, SCA12, SCA17, DRPLA (ang. dentatorubral-pallidoluysian atrophy) (tylko w IPN). - Dystrofia miotoniczna, typ I i II.
- Identyfikacja genotypu apolipoproteiny E, genotyp E4 wiąże się z najczęstszą postacią choroby Alzheimera (typ II) i predyspozycją do miażdżycy.
- Genetycznie uwarunkowana hipercholesterolemia – rozpoznawanie Rodzinnego Defecktu Apolipoproteiny B100 – FDB (analiza DNA).
Diagnostyka cytogenetyczna (wykrywanie aberracji chromosomowych, np. zespołu Downa)
- oznaczanie kariotypu w hodowli limfocytów krwi obwodowej
- oznaczanie kariotypu w hodowli fibroblastów
- duży zakres metod diagnostycznych, w tym metoda molekularna FISH (dostępna tylko w kilku ośrodkach krajowych). Metoda FISH pozwala m.in. na wykrywanie mikroaberracji chromosomowych, jak np. delecja 22q11.2 w zespole diGeorge’a; delecja tego regionu uważana jest też za przyczynę 2% przypadków schizofrenii. Wykrywanie delecji subtelomerowych – jednej z przyczyn upośledzenia umysłowego i zespołów dysmorficznych.
- oznaczanie chromatyny płciowej i badanie kariotypu u osób z zaburzeniami rozwoju cielesno-płciowego.
- Tabela 1. Choroby lizosomalne diagnozowane w Poradni Genetycznej IPN
| Nazwa choroby | Nazwa enzymu o obniżonej aktywności lub spichrzanej substancji |
| Sulfatydoza, leukodystrofia metachromatyczna | Arylosufataza A |
| Sulfatydoza wieloenzymatyczna | Arylosufatazy A, B i C |
| Gangliozydoza GM1, Gangliozydoza uogólniona | Beta-galaktozydaza |
| Gangliozydoza GM2-B, Choroba Tay-Sachsa | Beta-heksozoaminidaza A (termolabilna) |
| Gangliozydoza GM2-0, Choroba Sandhoffa | Beta-heksozoaminidaza A i B |
| Choroba Krabbego | Beta-galaktozydaza Galaktocerebrozydu |
| Choroba Niemanna-Picka typu I (A i B) | Sfingomielinaza |
| Choroba Niemanna-Picka typu II (C i D) | Spichrzanie wolnego cholesterolu w hodowanych fibroblastach skóry |
| Sjalidoza | Sjalidaza (neuraminidaza) |
| Galaktosjalidoza | beta-galaktozydaza, sjalidaza |
| Choroba Hurler (MPS I-H) | Alfa-iduronidaza |
| Choroba Huntera (MPS II) | Sulfataza siarczanu kwasu iduronowego |
| Choroba Sanfilippo A (MPS III-A) | Sulfataza siarczanu heparanu |
| Choroba Sanfilippo B (MPS III-B) | Alfa-glukozoaminidaza |
| Choroba Sanfilippo C (MPS III-C) | Acetylotransferaza glukozoaminy |
| Choroba Sanfilippo D (MPS III-D) | Sulfataza siarczanu N-acetyloglukozoaminy |
| Choroba Morquio A (MPS IVA) | Sulfataza 6-siarczanu galaktozy |
| Choroba Morquio B (MPS IVB) | Beta-galaktozydaza |
| Choroba Maroteaux-Lamy (MPS VI) | Arylosulfataza B |
| Niedobór beta-glukuronidazy (MPS VII) | Beta-glukuronidaza |
| Alfa-mannozydoza | Alfa-mannozydaza |
| Beta-mannozydoza | Beta-mannozydaza |
| Fukozydoza | Alfa-fukozydaza |
| Choroba Schindlera | Alfa-galaktozoaminidaza |
| Choroba wtrętów komórkowych, mukolipidozy II i III | Większość enzymów lizosomalnych w hodowanych fibroblastach przy jednoczesnym podwyższeniu tych enzymów w surowicy krwi |
| Choroba Gauchera | Beta-glukozydaza |
| Choroba Pompego | Alfa-glukozydaza |
| Choroba Fabry’ego | Alfa-galaktozydaza A |
| Ceroidolipofuscynoza młodzieńcza, CLN3 | CLN3P (battenina) |
| Choroba Wolmana oraz choroba spichrzania estrów cholesterolu |
Kwaśna lipaza/esteraza |
| Choroba Salla | Spichrzanie wolnego kwasu sjalowego |
| Ceroidolipofuscynoza niemowlęca oraz wariant dziecięcy, CLN1 | Tioesteraza palmitylo-białkowa |
| Ceroidolipofuscynoza późnoniemowlęca LINCL, CLN2 | Trójpeptydopeptydaza” |
To jest imponujący panel badań
Oraz wpis Kwasy organiczne w moczu
Oznaczanie kwasów metabolicznych w moczu metodą GC/MS (chromatografia gazowa/ spektrometria mas) można wykonać w Instytucie Pomniku Centrum Zdrowia Dziecka Zakład Biochemii, Radioimmunologii i Medycyny Doświadczalnej Zespół Wad Metabolizmu Warszawa tel. 228157147, 228151192. Badanie jest przydatne we wrodzonych (lub uwarunkowanych genetycznie) zaburzeniach metabolicznych.
Można wysłać przez Diagnostykę -diag.pl
kwasy organiczne w moczu – (nr katalogowy diag.pl – 577)
Próbuję także wykorzystać spektrometrię mas do oceny wydalanego powietrza i potu w wykrywaniu zaburzeń metabolicznych np. w Trimetyloaminurii.
wpis – Brzydki zapach człowieka. Badanie wykonuje Zakład Fizykochemii Ekosystemów Instytutu Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
Po diagnozie – trzeba dobrać dietę:
Nutrigenetyka i nutrigenomika zajmuje się związkami Genów (mutacje, polimorfizm, ekspresja, programowanie) z Żywnością i składnikami odżywczymi (absorpcja, metabolizm, zapotrzebowanie, tolerancja)
Nutrigenomics Organisation (NuGO)
Nasza publikacja –Przegląd zaburzeń β -oksydacji kwasów tłuszczowych
Dariusz Moczulski 1, Iwona Majak 2, Dariusz Mamczur 1
1 – Uniwersytet Medyczny w Łodzi; Katedra Medycyny Wewnętrznej
2 – Politechnika Łódzka, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, Instytut Podstaw Chemii Żywności Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2009; 63 266-277
ICID: 887784
Kwasy organiczne w moczu
Oznaczanie kwasów metabolicznych w moczu metodą GC/MS (chromatografia gazowa/ spektrometria mas) można wykonać w Instytucie Pomniku Centrum Zdrowia Dziecka Zakład Biochemii, Radioimmunologii i Medycyny Doświadczalnej Zespól Wad Metabolizmu Warszawa tel. 228157147, 228151192. Badanie jest przydatne we wrodzonych (lub uwarunkowanych genetycznie) zaburzeniach metabolicznych.
Można wysłać przez diag.pl
kwasy organiczne w moczu – (nr katalogowy diag.pl – 577)
(na podstawie wyniku badania)
- Acyduria dikarboksylowa typowa dla MCAD
- Acyduria etylomalonowa
- Acyduria fumarowa
- Acyduria glicerynowa
- Acyduria glutarowa t I
- Acyduria glutarowa typ II
- Acyduria homogentyzynowa (inna nazwa: alkaptonuria)
- Acyduria 2-hydroksyglutarowa
- Acyduria 4-hydroksymasłowa
- Acyduria 3-hydroksy-3-metyloglutarowa
- Acyduria izowalerianowa
- Acyduria 2-ketoadypinowa (inna nazwa acyduria aminoadypinowa)
- Acyduria malonowa
- Acyduria 3-metyloglutakonowa
- Acyduria 2-metylo-3-hydroksymasłowa
- Acyduria metylomalonowa (bez leczenia)
- Acyduria mewalonowa
- Acyduria N-acetyloaparaginowa (inna nazwa: choroba Canavan)
- Acyduria orotowa
- Acyduria propionowa
- Deficty ACY 1
- Deficyt 3-oksotiolazy
- Fenyloketonuria (bez leczenia)
- Gliceroluria
- Hawkinsinuria
- 3-Metylokrotonyloglicynuria
- 5-Oksoprolinuria
- Profil typowy dla syropu klonowego (bez leczenia)
- Profil typowy dla złożonego deficytu karboksylaz (bez leczenia)
- Tyrozynemia typ I (bez leczenia)
- Uracylo-tyminuria
Wody mineralne – elektrolity
Ilość mikroelementów w wodzie ma znaczenie dla osób przyjmujących leki np. zatrzymujące potas, witaminę D, z nadciśnieniem, niewydolnymi nerkami oraz niewydolnością krążenia. Ponadto sportowcy mogą przedawkować elektrolity uzupełniając wodę po treningu.
Średnie wysycenie składnikami mineralnymi w mg/l wód mineralnych i stołowej
Ilość mikroelementów w wodzie ma znaczenie dla osób przyjmujących leki np. zatrzymujące potas, witaminę D, z nadciśnieniem, niewydolnymi nerkami oraz niewydolnością krążenia. Ponadto sportowcy mogą przedawkować elektrolity uzupełniając wodę po treningu.
Średnie wysycenie składnikami mineralnymi w mg/l wód mineralnych i stołowej
| Aniony mg/l | ||||
| siarczany | Fluor | Wodoro-
węglany |
chlorki | |
| Nałęczowianka | 0,3 | 448 | 131 | |
| Muszynianka | 21,8 | 0,16 | 1489 | 12,9 |
| Żywiec | 0,07 | 131 | ||
| Kationy mg/l | ||||
| Ca | K | Na | Mg | |
| Nałęczowianka | 114 | 2,4 | 10 | 21,3 |
| Muszynianka | 208 | 6,4 | 87,8 | 128,3 |
| Żywiec | 41 | 9,65 | 5,62 | |
Kiedyś Lem, dzisiaj sztuczna inteligencja – IBM Watson
Właśnie skończyłem czytać zbiór opowiadań Stanisława Lema („Fantastyczny Lem. Antologia opowiadań według czytelników” (Wydawnictwo Literackie 2016).
Jednocześnie, w ostatni weekend, w Gazecie „Wyborcza.pl” z dnia 25.11.2016 str. 8 ukazał się artykuł Artura Włodarskiego „Cudowny doktor Watson”. Zestawienie tych dwóch pozycji pozwala wierzyć, że wielkie marzenia naukowców wcześniej, czy później można zrealizować. Przykładem tego są opowiadania Lema. To co opisywał w latach 70-tych było wręcz niewyobrażalną fikcją futurologiczną, a już dziś w wielu przypadkach istnieje w realnym świecie.
Człowiek od lat szuka narzędzi, które zmniejszą nakłady jego pracy, udoskonalą jego działania i zmniejszą ilość popełnianych błędów. Nowe technologie komputerowe dają coraz większe możliwości w uzupełnianiu umysłu ludzkiego, lub nawet jego zastępowaniu tam, gdzie jest to możliwe. Rozwija się sztuczna inteligencja (Wikipedia) (AI – artificial intelligence) w tym jej gałęzie – systemy ekspertowe i diagnostyczne. Znajduje ona zastosowanie między innymi w medycynie.
W tej dziedzinie mamy do czynienia z koniecznością szybkiego podejmowania decyzji w oparciu o zawężone informacje, natłokiem informacji (co 24 miesiące podwaja się ilość danych generowanych przez opiekę medyczną), przeciążeniem personelu. Deficyt pracowników służby zdrowia obecnie wynosi 7,5 miliona etatów, a w 2035 będzie to już 13 milionów. Lekarz bazuje na swojej dotychczasowej wiedzy, informacjach zebranych od pacjenta (nie zawsze prawdziwych) i wykonanych testach diagnostycznych. Wiele zależy od kondycji psychicznej i fizycznej lekarza oraz jego pamięci. W chwili obecnej nie ma jeszcze systemu, który na bieżąco monitoruje zdrowie ludzi – alarmuje automatycznie o nieprawidłowościach stanu zdrowia, lub wdraża szybkie leczenie. Przyszłością będzie szybko rozwijająca się telemedycyna, która już pozwala zdalnie mierzyć coraz więcej parametrów życiowych i biochemicznych, przeprowadzać niektóre konsultacje a nawet zabiegi na odległość. Tworzy się bazy danych w „chmurze”, co pozwoli tym systemom stawianie rozpoznań i być może dawkowanie leków na odległość . Nadal nie ma możliwości szybkiego porównania konkretnego pacjenta z wiedzą zgromadzoną przez lata w systemach informatycznych. Są one albo zbyt duże, albo nie skatalagowane w wg jednego standardu (80% tych danych jest dla nas niedostępnych – ale nowe technologie będą mogły już to robić!). Dotyczy to szczególnie badań obrazowych i historii chorób pacjentów z ich rozpoznaniami. W medycynie zdarza się wiele błędów ludzkich (w USA jest to trzecia w kolejności przyczyna zgonów pacjentów – rocznie umiera tam z tego powodu 40500 osób).
Zapobiec tym problemom może dobre i zawczasu zebranie informacji wstępnych. Pozwoli to przeprowadzić automatyczną analizę danych i wybrać optymalne rozwiązania diagnostyczno – terapeutyczne. Wykonuje się to w oparciu o przeanalizowanie wielu równolegle wykorzystywanych algorytmów. Znalezione możliwe rozpoznania porównuje się następnie z bazami danych o chorobach i historiami chorób pacjentów w chmurze”. Pozwoli to postawić szybko właściwe rozpoznanie z propozycją celowanego leczenia. Możliwe będzie także efektywne wprowadzenie medycyny personalizowanej (w tym w oparciu o analizę genomu – wybranie optymalnego doboru diety, leków np. w chorobach nowotworowych). Istnieją jednak pewne niebezpieczeństwa przy wprowadzaniu nowych technologii – począwszy od tajemnicy lekarskiej, brak możliwości analizowania subtelnych zachowań pacjenta. Ponadto, komputery mogą być zbyt ostrożne w swoich algorytmach dając nadrozpoznawalność niektórych chorób – co zwiększy obciążenie placówek medycznych ilością badań i liczby pacjentów (oczywiście podniesie koszty leczenia). Ponadto istnieją wątpliwości co do odpowiedzialności prawnej za błędne diagnozy postawione przez komputer, a przez to zagrożenia dla życia i zdrowia pacjentów (opisany poniżej komputer IBM Watson czasem może czasem na 100 pacjentów postawić 80% trafnych rozpoznań – a co z pozostałymi 20% braku lub złych diagnoz).
Przykładem realizowanego dalekosiężnego myślenia jest szybko rozwijana sztuczna inteligencja.
Zalicza się do niej m. in. Komputer IBM Watson. (Wikipedia : Watson (superkomputer)
Wykorzystano go w medycynie. Może być wspaniałym narzędziem dla lekarzy (lub nawet w wielu przypadkach ich zastępujących). Dzięki olbrzymiej mocy obliczeniowej –m posiada 2880 rdzenia, a pamięć operacyjna wynosi 15 terabajtów (dla porównania mój laptop ma tylko 4 G, czyli 15000G/4G= 3750 razy więcej). Pozwala on szybko i trafnie stawiać diagnozę. Na co dzień wykorzystuje go 16 klinik onkologicznych w leczeniu i diagnozowaniu pacjentów. Ponieważ potrafi szybko analizować dokumenty (w tym piśmiennictwo medyczne 200 milionów stron w trzy sekundy!!!), pomaga naukowcom analizować najnowsze piśmiennictwo (jeśli lekarz chciałby być na bieżąco z literaturą, to zajmowałoby mu to 29 godzin codziennie (czyli więcej niż liczy doba). Jest to maszyna, która na bieżąco się uczy. Ponadto ma dostęp np. do zakupionej niedawno przez IBM bazy 30 MILIARDÓW zdjęć medycznych (!) firmy Merge Healthcare .
Jeśli urządzenie potrafi porównywać obrazy badań wykonanych u danego pacjenta z podobnymi wykonanymi u innych chorych, u których postawiono wcześniej rozpoznanie, to istnieje możliwość szybkiego wytypowania najbardziej prawdopodobnych rozpoznań chorób, które może mieć aktualnie diagnozowany pacjent bez udziału lekarza radiologa!!.. Podobnie ma się sprawa z porównaniem wyników badań biochemicznych. Jeśli będą one pochodziły z telemonitoringu. Komputer zaproponuje także weryfikujące testy diagnostyczne oraz najnowocześniejsze, optymalne metody leczenia.
IBM Watson: How it Works
Dr. Watson – Come Here – I Need You :
IBM Unveils Watson-Powered Imaging Solutions for Healthcare Providers
Medical Imaging Leaders Tap IBM and Watson to Tackle Cancer, Diabetes, Eye Health, Brain Disease and Heart Disease. Watson Health Medical Imaging Collaborative Attracts Sixteen Leading Health Systems, Academic Medical Centers, Radiology Providers and Imaging Technology Companies
Inne przykłady nowoczesnych technologii (w tym telemedycyna):
Babylon – aplikacja opracowana przez brytyjskich naukowców: dr Ali Parsa – docelowo jest nasycenie w „chmury” bazą historii milionów pacjentów, opracowanie nowoczesnych algorytmów diagnostycznych 150 tys. już testuje ten program) oraz zbieranie teleinformatyczne parametrów życiowych.
Behind the scenes at babylon with DW
https://www.youtube.com/watch?v=SGjGsaXheMI
Ali Parsa: Babylon App Puts a GP in Your Pocket | Health | WIRED
Polski odpowiednik – Medivio (art. w w/w z 25.11.16 str. 9 -Gazecie Wyborczej – „Medycyna bez kolejki – ruszyła pierwsza certyfikowana przychodnia telemedyczna Medivio” – własność Silvermedia (z IT) i grupa farmaceutyczno- biotechnologiczna Adamed.
Artykuł “Przychodnia telemedyczna Medivio skróci kolejki do lekarza“
Na portalu medexpress.pl
iMed24- spółki Silvermedia – ze zdalną opieką medyczna (ciąża, kardiologia, bransoletka życia (art. w w/w Gaz. Wyborczej str. 10- Wojciech Moskal „Wirtualna przychodnia po polsku”)
DeepMid sieć neuronowa (Demis Suleyman, założyciel Google DeepMind i twórca AlphaGo– ma skanować siatkówki kamerą wbudowaną w nasze laptopy, porównywać z bzą zdjęć w „chmurze” i stawiać diagnozę w podejrzeniu retinopatii barwnikowej, cukrzycy prowadzących do utraty wzroku.
Google’s Deep Mind Explained! – Self Learning A.I
Google DeepMind pairs with NHS to use machine learning to fight blindness
Wykorzystuje się ten program w radioterapii nowotworów głowy, przyszłości raka trzustki, płuc, pęcherza, i wątroby.
Google DeepMind and UCLH collaborate on AI-based radiotherapy treatment
Kartofle, ziemniaki, pyry – jak leki!!
Kto rozsądny zamówiłby w restauracji jako różne dania: ziemniaki, kartofle, pyry – na jeden obiad.
Microsoft Office
Przecież to wszystko to samo, tylko w różnych regionach kraju inaczej gwarowo nazywane. Lekarz zajmujący się trudnymi przypadkami diagnostycznymi musi uwzględnić też takie powikłania po farmakoterapii.
Kto zje trzy obiady na raz? – żołądek będzie się bronił, ale mała tabletka – zmieści się tam wiele razy! Nie ma naturalnego mechanizmu obronnego.
Niestety, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że zażywając leki (często na własną rękę) z tym samym składnikiem (ale o różnej nazwie, lub różnym kształcie, postaci i kolorze) mogą przedawkować (z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi) zażywane leki. Jest to rodzaj POLIPRAGMAZJI.
Najczęściej dzieje się to przy zażywaniu witamin jako suplementów diety lub zwykłego Paracetamolu na przeziębienie
Paracetamol występuje w postaci prostej lub złożonej (np. Z pochodnymi efedryny – czyli może być kumulacja już dwóch leków za jednym zażyciem- niebezpieczne dla osób z chorobą wieńcową!!!) :
- chlorphenamine maleate + paracetamol + phenylephrine = Flucontrol Hot
- chlorphenamine maleate + paracetamol + pseudoephedrine = Tabcin trend
- chlorphenamine + dextromethorphan + paracetamol + pseudoephedrine = Gripex Hot, Gripex zatoki, Gripex noc
- diphenhydramine + paracetamol = Apap noc
- dextromethorphan + guaifenesin + paracetamol + pseudoephedrine = Grypolek
Podobna sytuacja często zdarza się z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPS) – ibuprom, Ketoprofen.
Groźne dla życia mogą być dublowania się leków blokujących szlak renina-angiotensyna-aldosteron. Tutaj, mimo, że substancja chemiczna jest różna, to i tak mamy do czynienia z kumulacją efektu farmakologicznego np. hiperkaliemii.
Raczej nie powinno się ich łączyć ze sobą. Niektóre z nich mają wyraźne zaznaczone przeciwwskazanie do łączenia
(np. blokery aldostonu – Eplerenon (np. Eplenocard) z ACE i AT1-R) – najgroźniejsze powikłanie to hiperkaliemia z zaburzeniami rytmu serca prowadzących do zatrzymania krążenia i zgonu.
a) ACE – inhibitory konwertazy angiotensyny,
Kaptopryl, Enalapryl, Benazepryl, Chinapryl, Cilazapryl, Fozynopryl, Lizynopryl
Imidapryl, Moeksypryl, PERYNDOPRYL, Ramipryl, Trandolapryl
Dla przykładu tylko PERYNDOPRYL dostępny jest w kilku preparatach o różnej nazwie Perindoprilum 123 ratio, Vidotin, Irpax, Prenessa, Prestarium. Jako preparat złożony, w połączeniu z indapamidem, występuje jako Noliprel, Noliprel Forte i Tertensif Kombi oraz w połączeniu z indapamidem oraz amlodypiną Triplixam, Co-Prestarium, Vilpin-Combi (i inne http://indeks.mp.pl/leki/subst.html?id=4667)
b) Antagoniści receptora AT-1 angiotensyny (AT-1-R) (ARB)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Olmesartan#/media/File:ACE-Kaskade.png
(Sartany)
- losartan (Lorista, Cozaar, Lozap, Xartan)
- walsartan (Diva,Valsacor, Valzek, Bwestpres, Tensart)
- kandesartan
- telmisartan
- irbesartan
- eprosartan
- olmesartan.
c) Blokery receptora aldosteronowego
Spironol
Eplerenon (Eplenocard, Espiro, Inspra, Nonpres)
Uważajmy więc na to jakie leki zażywamy, czytajmy ulotki, informujmy lekarzy o wszystkich lekach aktualnie zażywanych!!!
Ciguatoksyna -Trujące ryby
Stworzenia morskie mogą negatywnie oddziaływać na zdrowie człowieka na wiele sposobów:
– wywołując alergie po kontakcie z nimi lub po ich spożyciu (np. krewetki)
– urazy – skaleczenia lub ugryzienia (np. rekin)
– mogą wydzielać trujący jad, parzydełka (meduzy)
– prąd elektryczny np. strętwa (błędnie nazwana węgorzem elektrycznym)
– mogą mieć trujące mięso lub organy wewnętrzne
- a) na skutek kumulacji toksyn w narządach wewnętrznych spożywanych przez ryby
Np.
ryba fugu – używana do sushi (nazywana rosyjską ruletką) – zawiera w skórze i narządach wewnętrznych neurotoksynę (tetrododoksyna – nie ma na nią odtrutki – dla samej ryby nie jest szkodliwa)
- Ryby ciepłych wód – ciguatoksyna
- c) Kumulacja metali ciężkich i dioksyn –
- rtęć w łososiach – artykuł -(ryby, których należy unikać)
- Obszerny artykuł : W “Przeglądzie Lekarskim 2012/68/8 str. 510-518 – “Zatrucie żywnością pochodzenia morskiego. Część II. Zatrucie rybami” – K. Ciszowski, A. Miętka –Ciszowska)- Klinika Toksykologii i Chorób Środowiskowych UJ Collegium Medicum Kraków.
Microsoft ofice
Największym problemem dla lekarza jest wykrycie trucizn i toksyn pochodzących ze spożytych ryb. Objawy czasem pojawiają się w odległym czasie od spożycia zatrutej potrawy, mają niejednoznaczny charakter neurologiczny, są trudności (lub brak testów) w wykryciu tych toksyn metodami laboratoryjnymi!!!! (bardzo ważny jest więc wywiad).
Ciekawy przypadek takiego zatrucia przedstawiono w dniu14.11.2016 filmie telewizji TLC „Obcy wewnątrz nas” -”Monsters inside me”).
Instruktorka sportów wodnych mieszkająca w Maui na Hawajach zaobserwowała u siebie obrzęk warg, nóg oraz rumień na przedramionach. Towarzyszył temu ból kończyn i paradoksalnie -nadwrażliwość skóry – szczególnie na kontakt z zimną wodą lub przedmiotami . Dolegliwości nie ustępowały mimo stosowania leków antyhistaminowych. Po wielu dniach złego samopoczucia chora była konsultowana przez dr Fredericka Sands’a z Maui Lani Clinic. Z zebranego wywiadu lekarza najbardziej zasugerowała narastająca przeczulica skóry pod wpływem zimna. Chora nie miała gorączki. Z wywiadu wynikało, że wcześniej spożywała w restauracji ryby morskie. Połączenie tych dwóch faktów sugerowało zatrucie ciguatoksyną znajdującą się w spożytej rybie.
Bardzo charakterystycznym objawem (wskaźnikowym) neurologicznym są paradoksalne dyzestezje (zimna allodynia tj. odwrócenie odczuwania temperatury zimno-ciepło.)!!!!
Ciguatoksyna (Wikipedia) jest bezwonną, pozbawioną smaku, odporną na wysoką temperaturę neurotoksyną powstającą z przemian gambiertoksyny. Nie ma na nią odtrutki!!. Powoduje ona uszkodzenie mięśni i nerwów. Może to prowadzić do zaburzeń neurologicznych oraz niewydolności oddechowej, zawału serca a w konsekwencji do zgonu
Znajduje się ona w spożytych przez ryby glonach – bruzdnicach.
Rocznie dochodzi do około 50 tysięcy zatruć ciguatoksyną po spożyciu ryb mórz ciepłych jak murena, barakuda, strzępiel, cefal(ryba, którą wsadzano do odbytu w starożytnym Rzymie cudzołożnikom)
Najbardziej toksyczne są narządy wewnętrzne ryb – głowa, wątroba, ikra.
Więcej informacji o zatruciu rybami można znaleźć na strony internetowej –
Salamandra Magazyn przyrodniczy: „Trujące ryby”.
„Na świecie żyje ponad 400 gatunków ryb, których spożycie może wywołać u człowieka niezwykle poważne zatrucia pokarmowe lub nawet zakończyć się śmiercią. Skutkami działania rybich trucizn na człowieka są: odrętwienie, duszności, krwotoki oraz pełny paraliż ciała.”
Opisano ryby trujące : ciguatoksyną (najsilniejszą truciznę posiadają w sobie ryby z rodziny kolcobrzuchowatych2 (Tetraodontidae)), skombrotoksyna (w makrelach), toksalbuminą lub ichtiotoksyną ( znajduje się we krwi węgorza i lina).
Na muchomora sromotnikowego – ostropest plamisty?
W programie telewizji TLC Polska”Ostry dyżur: Niezwykłe przypadki” z 17.11.2016 pokazano walkę w oddziale ratunkowym o życie chorej zatrutej muchomorem sromotnikowym. Pacjentka (miłośniczka zielarstwa) z nagłym wzrostem transaminaz do 2ooo U/l po zjedzeniu grzyba podobnego do muchomora sromotnikowego. Toksykolog zwracała uwagę na zapach grzyba (u nas niewiele się o tym mówi)- pytanie – czy na nóżce grzyba był nieprzesuwalny kołnierz i czy zapach był zbliżony do zapachu róż ( u nas opisuje się jaklo słodkawy, mdły zapach sztucznego miodu) jako typowe dla sromotnika (kania – zapach zwykły grzybów, przesuwalny kołnierz na nóżce).
Zatrucie muchomorem sromotnikowym obciążone jest wysoką śmiertelnością. Bardzo ważny jest czas jaki upłynął od zatrucia ma jeszcze skutecznych leków. Co lekarz może powiedzieć pacjentowi i rodzinie (“zrobimy wszystko co w naszej mocy” – co może oznaczać, “nie ma pojęcia jak pomóc tej pacjentce”)
Pacjentka zielarka natychmiast poprosiła o podanie ostropestu plamistego – niestety nie było leku w szpitalu – mąż chorej przyniósł tabletki ze sklepu zielarskiego. Niebawem ośrodek toksykologiczny powiadomił lekarza, że w USA prowadzone są badania nad niemieckim dożylnym lekiem sylibiną – będący wyciągiem właśnie z ostropestu plamistego. Efekt terapeutyczny jest dopiero po dożylnym podaniu substancji – ze względu na jej duże stężenie. W skład naszego sylimarolu wchodzi także sylibina!
Pacjentkę uratowano (bez plazmferezy?)
Szybkie tamowanie ran postrzałowych
Nowoczesne materiały i technologie można zastosować na polu walki
You tube : Insider science