Stworzenia morskie mogą negatywnie oddziaływać na zdrowie człowieka na wiele sposobów:
– wywołując alergie po kontakcie z nimi lub po ich spożyciu (np. krewetki)
– urazy – skaleczenia lub ugryzienia (np. rekin)
– mogą wydzielać trujący jad, parzydełka (meduzy)
– prąd elektryczny np. strętwa (błędnie nazwana węgorzem elektrycznym)
– mogą mieć trujące mięso lub organy wewnętrzne
- a) na skutek kumulacji toksyn w narządach wewnętrznych spożywanych przez ryby
Np.
ryba fugu – używana do sushi (nazywana rosyjską ruletką) – zawiera w skórze i narządach wewnętrznych neurotoksynę (tetrododoksyna – nie ma na nią odtrutki – dla samej ryby nie jest szkodliwa)
- Ryby ciepłych wód – ciguatoksyna
- c) Kumulacja metali ciężkich i dioksyn –
- rtęć w łososiach – artykuł -(ryby, których należy unikać)
- Obszerny artykuł : W “Przeglądzie Lekarskim 2012/68/8 str. 510-518 – “Zatrucie żywnością pochodzenia morskiego. Część II. Zatrucie rybami” – K. Ciszowski, A. Miętka –Ciszowska)- Klinika Toksykologii i Chorób Środowiskowych UJ Collegium Medicum Kraków.
Microsoft ofice
Największym problemem dla lekarza jest wykrycie trucizn i toksyn pochodzących ze spożytych ryb. Objawy czasem pojawiają się w odległym czasie od spożycia zatrutej potrawy, mają niejednoznaczny charakter neurologiczny, są trudności (lub brak testów) w wykryciu tych toksyn metodami laboratoryjnymi!!!! (bardzo ważny jest więc wywiad).
Ciekawy przypadek takiego zatrucia przedstawiono w dniu14.11.2016 filmie telewizji TLC „Obcy wewnątrz nas” -”Monsters inside me”).
Instruktorka sportów wodnych mieszkająca w Maui na Hawajach zaobserwowała u siebie obrzęk warg, nóg oraz rumień na przedramionach. Towarzyszył temu ból kończyn i paradoksalnie -nadwrażliwość skóry – szczególnie na kontakt z zimną wodą lub przedmiotami . Dolegliwości nie ustępowały mimo stosowania leków antyhistaminowych. Po wielu dniach złego samopoczucia chora była konsultowana przez dr Fredericka Sands’a z Maui Lani Clinic. Z zebranego wywiadu lekarza najbardziej zasugerowała narastająca przeczulica skóry pod wpływem zimna. Chora nie miała gorączki. Z wywiadu wynikało, że wcześniej spożywała w restauracji ryby morskie. Połączenie tych dwóch faktów sugerowało zatrucie ciguatoksyną znajdującą się w spożytej rybie.
Bardzo charakterystycznym objawem (wskaźnikowym) neurologicznym są paradoksalne dyzestezje (zimna allodynia tj. odwrócenie odczuwania temperatury zimno-ciepło.)!!!!
Ciguatoksyna (Wikipedia) jest bezwonną, pozbawioną smaku, odporną na wysoką temperaturę neurotoksyną powstającą z przemian gambiertoksyny. Nie ma na nią odtrutki!!. Powoduje ona uszkodzenie mięśni i nerwów. Może to prowadzić do zaburzeń neurologicznych oraz niewydolności oddechowej, zawału serca a w konsekwencji do zgonu
Znajduje się ona w spożytych przez ryby glonach – bruzdnicach.
Rocznie dochodzi do około 50 tysięcy zatruć ciguatoksyną po spożyciu ryb mórz ciepłych jak murena, barakuda, strzępiel, cefal(ryba, którą wsadzano do odbytu w starożytnym Rzymie cudzołożnikom)
Najbardziej toksyczne są narządy wewnętrzne ryb – głowa, wątroba, ikra.
Więcej informacji o zatruciu rybami można znaleźć na strony internetowej –
Salamandra Magazyn przyrodniczy: „Trujące ryby”.
„Na świecie żyje ponad 400 gatunków ryb, których spożycie może wywołać u człowieka niezwykle poważne zatrucia pokarmowe lub nawet zakończyć się śmiercią. Skutkami działania rybich trucizn na człowieka są: odrętwienie, duszności, krwotoki oraz pełny paraliż ciała.”
Opisano ryby trujące : ciguatoksyną (najsilniejszą truciznę posiadają w sobie ryby z rodziny kolcobrzuchowatych2 (Tetraodontidae)), skombrotoksyna (w makrelach), toksalbuminą lub ichtiotoksyną ( znajduje się we krwi węgorza i lina).